Мақола

Дар Ганҷинаи дастнависҳои шарқии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти шумораи 5570 ва 4384 ду нусхаи нодири Қуръони карим маҳфуз аст, ки он шомили матни асл ва тарҷумаи форсии тоҷикии таҳтуллафзӣ аст. Дастнависи шумораи 5570 ҳарчанд ноқис бошад ҳам, вале бисёр қадимӣ аст ва муҳаққиқон онро аз рӯи навъи қоғаз ва ҷилдбандӣ ба охири асри XII, яъне пеш аз ҳуҷуми муғул мансуб донистаанд.  

در گنجینه دست‌نویس‌های شرقی آکادمی علوم جمهوری تاجیکستان تحت شماره 5570 و 4384 دو نسخه نادر قرآن کریم محفوظ است که آن شامل متن اصل و ترجمه پارسی تاجیکی تحت‌اللفظی است. دست‌نویس شماره 5570 هرچند ناقص باشد هم ولی بسیار قدیمی است و محققان آن را از روی نوع کاغذ و جلدبندی به آخر عصر 12 میلادی، یعنی پیش از هجوم مغولمنسوب دانسته‌اند. این نسخه سال‌های پنجاهم قرن گذشته در حدود تاجیکستان معاصر در حالت بسیار ناگوار بازیافت شدهاست. از این رو آن را برای ترمیم سال 1974 به شهر سنکت پتیربورگ برده، بعد از ترمیم باز به گنجینه آکادمی علوم بازگردانیده‌اند.

Тавре ки аз таърих маълум мегардад, тамаддуни ҷаҳонӣ шоҳиди китобҳои зиёде аст, ки онҳо ба тақдиру қисмати инсоният таъсир расонидаанд. Аз ҷумла Қуръони карим умдатарин ва бинои асосии тамаддуни исломӣ ба ҳисоб меравад.  Тӯли XIV аср, ки Қуръони карим мавриди пажӯҳиши донишмандон қарор мегирад ва тибқи сарчашмаҳои таърихӣ дар саросари ҷаҳон беш аз даҳ ҳазор тафсир бар он навишта шудааст, ки аз он миён беш аз шаш ҳазори он ба сурати дастхат дар китобхонаҳои ҷаҳон маҳфуз буда, зиёда аз ҳазортои дигар дар болои сангпораҳо ва пӯсти дарахтону ҳайвонот нигошта шудаанд.

Қобили зикр аст, ки ифодаҳои тафаккури динӣ ва дунявӣ дар сарчашмаҳо гоҳ-гоҳ ба назар мерасанд. Бо вуҷуди ин яке аз муаллифон тафаккурҳои устуравӣ, динӣ ва илмиро мавриди таҳқиқ қарор дода, онҳоро ба сатҳи пешрафти ҷомеа ва рушди кӯдак алоқаманд намудааст . Дар забони русӣ ифодаи «тафаккури дунявӣ» дар шакли «светское мышление» вомехӯрад.