Маълум аст, ки ҳақиқати таърихӣ  дар рафти  ҳаёти инсон сохта мешавад. Азбаски исломи таърихӣ бо исломи доктринавӣ мувофиқ нест, пас бештари масъалаҳои ҳаёти диниро танҳо аз тариқи таҷрибаи ҳаёти мусулмонон омӯхтан имконпазир аст.
Вале уммати исломӣ пароканда, аз қудрати араб чизе боқӣ намонда буд ва аллакай баъзе заминҳои ишғолкардаи мусулмонон аз даст рафтанд.

Дар Паёми имсолаи Пешвои миллат зарурати ҳифзи фарҳанги миллӣ ва ба таври шоиста муаррифӣ намудани он барои ҷаҳониён ҷойгоҳи меҳварӣ дошт. Равандҳои ҷаҳонишавӣ барои рушди фарҳангҳои миллӣ низ оқибатҳо ва таъсирҳои номатлуб ворид карда истодаанд, ки ин ҷиҳати масъала дар матни Паём ба таври равшану возеҳ чунин баён гардид: «Тамоюли ҷаҳонишавии фарҳанг ба яке аз 

Аввал калимаи халифа ҳамчун ҷонишин ё ба ҷои худ таъин шудани инсон аз ҷониби Худованд дар Қуръон 2-30, 3- 110 ва 7- 142 омадааст.  Ҳазрати Мусо ба бародараш гуфт: Ту ба ивази ман қавмро ҳидоят кун, дар ислоҳи он талош намо ва бадкорону мунофиқонро тобеъият накун. Инҷо қоим мақоми шахси дигар ба хотири узр ё набудани он бо ишораи шахси асосӣ

Абӯҳафс Наҷмуддин Умар ибни Муҳаммад ибни Аҳмад ибни Исмоил ибни Луқмон Насафӣ (537-442 ҳ.қ.) маъруф ба “муфтии сақалайн” аз бузургтарин уламои ҳанафӣ маҳсуб меёбад. Дар сарчашмаҳои тарҷумаҳолӣ вай ҳамчун марди диндор ва мӯъмин аз мардуми Мовароунаҳр, донову фозил ва олим ба тамоми улуми замони худ муаррифӣ мешавад.. Наҷмидин ҳофизаи қавӣ ва истеъдоди камназир